Хүн төрөлхтөн оршин тогтносоор ирсэн олон зуун жилийн хугацаанд Шашин гээч зүйлийг шүтсээр ирсэн байх юм. Анхны үүсэл нь чулуун зэвсгийн үед тэнгэр дуугарч цахилгаан цохих, гал түймэр гарах, араатан амьтан дайрч довтлох зэргээс айж, өөрсдөөс нь холдуулж аюулгүй байлгахыг хүсч эхэлсэнээс үүдэлтэй гэдэг билээ. Тэр үедээ бүдүүлэг харанхуй хүмүүс яагаад тэнгэр дуугардаг юм, юунаас үүдэж гал түймэр гардаг юм зэргийг шинжлэх ухааны үүднээс тайлбарлаж чадахгүйн улмаас хий дэмий л хоосон байхгүй зүйлд мөргөж, шүтэж ирсэн. Шашин мэдээж сайн муу 2 талтай зэрэг олон зүйлээр батлагдаж, сайнаасаа илүү муу үр дагавартайгаа харуулж байдаг.
Саяхан ямар ч билээ нэг FM сонсоод сууж байтал нэг нэвтрүүлэг явж байнаа. Тулга гэдэг нэртэй лам /үзмэрч????/ шууд холбогдож байгаа сонсогчдоос Нэр болон Төрсөн оныг нь асуугаад, ямар асуудалтай байна түүнийг нь бүтэх эсэхийг нь хэлж өгдөг юм байна. Мэдээлэл бүрэн бол шагай хаяаад харах, мэдээлэл тодорхой бус бол 41 чулуу татдаг юм байна.
Холбогдож байгаа сонсогчид нь өөрт тохиолдсон янз бүрийн л асуудлаа асуух юм. Нэг охин утасдаж байнаа. "Би одоо гадагшаа явж сурах гэж байгаа юм л даа, тэгсэн бүтэх эсэхээ мэдэхгүй байна, та хараад өгөөч гэж, Тулга лам 4 шагайгаа хаяж, үзсэний дараагаар чиний явах тун бүтэх нягууртай, зөвхөн маш сайн л хөөцөлдөх хэрэгтэй юм байна гэж", дараагийн нэг оролцогч нь "Би найз залуутай юм л даа, Ган.... гэдэг юм, бид цаашдаа яах бол, гэрлэх болов уу гэж асуулаа, лам үзээд тиймээ та 2 тохирно, эхлээд хүүтэй болоод дараа нь охинтой болно за та 2-т баяр хүргэе" гээд яг л хуримын ордоны зохион байгуулагч баяр хүргэж байгаа юм шиг л юм болж байна.
Нэг залуу "би газар зарах гэсэн юмаа, зарагдах нь уу яах нь уу" гэж байна. Тэгээд нөгөө лам чулуугаа татаж үзээд "Чи зарах юм байна, чиний ойрхон байгаа хүндээ зарах юм байна" гэж байх юм.
Мэдээж энэ үйлийн цаана сэтгэлийн дэм өгөх, сэтгэл засах зэрэг сайн сайхан зүйл байгаа боловч эдгээр асуулт тавьж байгаа залуус өөрсдийн хийж байгаа зүйлдээ яагаад ч юм итгэлгүй, бүтнэ маш сайн байна гэвэл гадны хүчинд найдаад анхаарал суларч назгайрах асуудал үүсэх талтай. Хамгийн өөртөө итгэлгүй хүмүүс шашинг тэгтлээ шүтэж, өргөл барьц барьж явдаг гэж боддог, мэдээж үүнд хэсэг бүлэг хүмүүсийн тухайн нөхцөл байдлаас үүдсэн асуудалтай холбоотой үүсдэг байх. Ямартай ч нийтлэлч Баабарын Шашныг өмөөрөхүй дээр нэлээн бодит үндэслэлээр шашинд итгэгчдийг хувааж авч үзсэн байна лээ.
Би өөрийгөө шашингүй гэж үздэг боловч уг бүлгийн нэг хэсэгт орчихсон л явж байх. Байнга шүтэж, шүтээн залж, гандан орж ном уншуулахгүй ч Хэн нэг бүрлээчийн араас буяны ном хуруулж зам мөрийг тэгшлэхээр, өвчин зовлонд өвдөг сөхөрсөн үедээ ламаас арга чарга гуйж очих зэргээр ямар нэг байдлаар шашинтай холбогдсон л байх болох нь.
Үүнд тэгтлээ муу зүйл байхгүй боловч сүүлийн үеийн Монголын залуусын шашинд хандах хандлага арай хэтэрч, байнгын өргөл барьц барьж, ном уншуулж, хүүхдүүдийг багаас нь лам хувраг болгох, энд тэндгүй суварга босгож үргүй зардал гаргах гэхчилэн яг л хувьсгалын өмнөх үеийн байдал давтагдах шинжтэй болж байгааг хараад үнэндээ сэтгэл зовниж байна.